Anna Moody – Het creatieproces van de librettiste
#4 Wanneer je de muziek voor het eerst hoort
Dit onderdeel van het proces vind ik het moeilijkst om uit te leggen. Niets kan het gevoel dat je overvalt als je de muziek voor het eerst hoort, precies weergeven. Maar ik waag toch een poging ...
Ik prijs mezelf uitzonderlijk gelukkig dat ik ben opgegroeid met de pianoklanken van Howard, die zijn composities voor me speelde. De vertrouwde aanblik van Howard aan zijn Steinway, met daarop een heleboel potloden en uitwaaierend muziekpapier, terwijl hij aan het spelen en zingen is om een orkest van zo'n veertig instrumenten en meerdere koren en solisten allemaal tegelijk weer te geven, voert me mee terug naar elk jaar van mijn leven. Die momenten waarop ik hem dingen hoorde uitdrukken die zoveel groter zijn dan menselijke woorden, gaven mijn hele wereldbeeld vorm en lieten me zien wat er mogelijk is als je je hele hart een stem geeft.
Nu we samen stukken schrijven, is er een ongelooflijk diepe verbinding, communicatie en verstandhouding tussen de woorden die ik voor zijn muziek schrijf en de muziek die hij voor mijn woorden componeert.
In een opera kenschetst de muziek elk moment van het drama: de emotionele eigenheid van elk deel, het tempo van de actie, de diepgang van de personages en hun onderlinge spanningen. De woorden – die levendig en royaal genoeg moeten zijn om muziek te worden – kunnen de componist slechts in een bepaalde richting sturen. Zodra Howard de weg is ingeslagen die ik heb aangegeven, wordt de eigen wereld van het stuk verder opgebouwd en verruimd.
Voor Solar was het eerste stukje muziek dat ik hoorde, het einde van scène 2, wanneer de leerlingen en Icarus rouwen om de dood van Talus. De woorden op die pagina zijn vier afzonderlijke verzen, die er zo uitzien:
By one hand, goodbye,
and all change,
losing ground, falling away
as if in a dream.
One life goes cold,
nothing remains,
but we carry on and on
as if in a dream.
Will we trust again
when we’re left behind?
Can we live as before
when we long to rewind?
Beat our hearts, the rolling waves,
day by day they flow.
We carry on, our tears fall,
it’s time to let you go.
De woorden op zichzelf zijn niet meer dan een vingerwijzing naar een zee van gevoel, die achter de tekst schuilgaat. Howard weet het karakter van die zee van emoties uitzonderlijk nauwgezet vast te leggen – haar kleur en beweging en de bijzondere energie van haar aanrollende golven en getijden. Hij kijkt dwars door woorden heen, volgt hun ritme en verklankt het hart erachter.
In muzikale vorm deinen deze afzonderlijke woorden uit en worden ze gelaagd in zoveel verschillende vocale partijen en harmonieën. Howard heeft zinnen ontleend en gebruikt om een web van met elkaar verstrengelde melodieën te weven. Ze voeren naar delen van de tekst die worden herhaald en doorgegeven tussen verschillende vocale groepen (bijvoorbeeld "klop, hart van ons", en "als in een droom").
Daarom is het pas wanneer ik Howards muziek hoor dat ik werkelijk de volle betekenis begrijp van wat ik schreef. Ik val er telkens steil van achterover.
Wanneer Howard stopt met spelen, wijst hij er altijd op dat hij op zijn eentje geen recht kan doen aan hoe het zal klinken met een orkest op volle kracht en zangers die alles geven. Als ik dat hoor, en al die verschillende musici zie spelen en zingen wat hij geschreven heeft, word ik overweldigd. Een paar korte regels tekst krijgen vleugels en groeien uit tot iets wat ademt en tastbaar en levend is.